Muziek voor fanfares is schaars. Door het beperkte afzetgebied is componeren en uitgeven van werken voor fanfares minder lucratief. Maar een deel van het materiaal dat op de plank ligt, steekt wel boven het maaiveld uit. Tot die conclusie kwam Olav Dorst in zijn afstudeerscriptie.
'Ik deed onderzoek naar muziek voor fanfares'
Olav deed onderzoek naar de artistieke meerwaarde van fanfarewerken. Daarbij baseerde hij zich op studies van enkele Amerikaanse onderzoekers. Zij legden een lijst met ongeveer 1500 composities ter inhoudelijke beoordeling voor aan twintig toonaangevende dirigenten in de Verenigde Staten. “Ik heb voor het vak contextuele studies met docent Wiebe Buis het boek New Winds of Change van Frank Battisti over de Amerikaanse blaasmuziek behandeld. Daarin is echter niets terug te vinden over fanfarerepertoire. Omdat ik een groot hart heb voor de fanfare en het repertoire in deze sectie onder druk staat, leek het me extra relevant om dit onderzoek te doen.”
128 werken geselecteerd
Via diverse bronnen stelde Olav samen met zijn docent Tijmen Botma in eerste instantie een lijst met fanfarecomposities voor de eerste en tweede divisie samen. Hiervoor kwamen alleen originele fanfarecomposities of werken die de componist zelf voor deze bezetting bewerkte in aanmerking. Ook werd het aantal composities per componist beperkt. Daaruit ontstond een longlist van 184 werken. Hieruit is een voorselectie gemaakt. Dat resulteerde in een lijst met 128 compositie. Die lijst is voorgelegd aan tien geselecteerde evaluatoren: Tijmen Botma, Chris Derikx, Fried Dobbelstein, Andries de Haan, Harrie Janssen (die zijn eigen composities niet heeft beoordeeld), Erik van de Kolk, Ivan Meylemans, Danny Oosterman, Frenk Rouschop en Arie Stolk. Zij hebben alle composities die ze kenden (bij sommigen waren dat er meer dan 100) beoordeeld op negen uiteenlopende criteria zoals ontwerp en balans, orkestratie, gelaagdheid, consistentie in kwaliteit en stijl, authenticiteit en muzikale waarde.
Veel goede muziek voor fanfare
Vervolgens zijn alle resultaten geanalyseerd en is er vanuit verschillende invalshoeken bekeken welke composities van artistieke meerwaarde zijn. Op basis van de gemiddelde score voldeden 56 van de beoordeelde composities aan de criteria. Dat is ruim 43 procent. Niet slecht, concludeert Olav. “Dit betekent dat er de afgelopen decennia veel goede muziek voor fanfare is geschreven. Aandachtspunt is wel dat niet al deze composities meer verkrijgbaar zijn. Het zou heel waardevol zijn als uitgevers of overkoepelende organisaties ervoor kunnen zorgen dat dit wel weer het geval is.”
Top 10
Tien werken mogen op basis van het onderzoek aangemerkt worden als hoogtepunten van het fanfarerepertoire. Opmerkelijk is echter dat alle werken in de top-10 al tenminste vijftien jaar oud zijn en slechts één van die topnoteringen voor 1980 is geschreven. “Dat zou kunnen betekenen dat de ‘gouden decennia’ van het fanfarerepertoire van de jaren ’80 tot het begin van deze eeuw zijn geweest”, merkt Olav op. Wat verder opvalt is dat het aantal recente composities in het onderzoek beperkt is. “Dat wijst op de bevestiging van de stelling dat het aantal kwalitatieve composities voor fanfare inderdaad afneemt.”
Olav hoopt dat zijn onderzoek een handvat biedt voor orkesten en dirigenten in hun zoektocht naar goed repertoire. Niet alleen op basis van de totaalscore van de composities, maar ook aan de hand van de negen criteria. Dat levert namelijk verdiepende informatie op om vanuit een specifiek oogpunt een geschikt werk te kiezen.
Afspeellijst YouTube
Van 47 van de 56 werken met een artistieke meerwaarde is een playlist samengesteld, die je vindt op YouTube. Het volledige onderzoek, inclusief de lijst met beoordeelde werken is op te vragen via www.olavdorst.com.
Deze tekst is een bewerking van een artikel dat eerder verscheen in Klankwijzer. Download het volledige artikel hier.
Feedback component
Hoe tevreden ben jij met de informatie op deze pagina?